Onze Acties Tegen Meta

Waarom de Acties tegen Meta?

Meta verzamelde jarenlang persoonsgegevens van Facebookgebruikers en hun Facebookvrienden en maakte deze gegevens toegankelijk voor derden. Meta verdiende daar miljarden mee, terwijl zij haar gebruikers niet of onvoldoende informeerde over de verwerking van hun persoonsgegevens voor commerciële doeleinden én Facebookgebruikers daarvoor ook geen toestemming gaven. Facebookgebruikers werden bovendien misleid, doordat Meta essentiële informatie achterhield over haar verdienmodel. Meta maakt zich ook schuldig aan de doorgifte van persoonsgegevens buiten Europa die op of via Facebook en Instagram verzameld worden. Dat doorgeven mag niet tenzij voldoende gewaarborgd is dat die gegevens goed beschermd zijn, bijvoorbeeld tegen inzage door Amerikaanse inlichtingendiensten. Die waarborg was en is er niet.

Wat doet de Stichting en namens wie?

Data Privacy Stichting zet zich in om het recht op privacy van Facebook- en Instagramgebruikers in Nederland te beschermen en ervoor te zorgen dat Meta hun rechten niet langer schendt wanneer het in het kader van het gebruik van consumenten van de Facebook- en/of Instagramdienst persoonsgegevens verzamelt, verwerkt, doorzendt en commercieel exploiteert. De Stichting voert in dit verband twee Acties en wordt daarin gesteund door de Consumentenbond.

(1) Actie over het onrechtmatig gebruik van persoonsgegevens

De eerste actie is gericht tegen Meta Platforms Inc., Meta Platforms Ireland Ltd. en Facebook Netherlands B.V. Deze actie gaat over het verwerken van persoonsgegevens – waaronder gevoelige persoonsgegevens (zoals informatie over gezondheid, religie of seksuele voorkeuren) – voor advertentiedoeleinden zonder toestemming van Facebookgebruikers in Nederland én over het delen van persoonsgegevens met ontwikkelaars van applicaties zonder de Facebookgebruikers hierover op een correcte wijze te informeren. Een bekend voorbeeld hiervan is het Cambridge Analytica schandaal.

De Stichting komt in deze Actie op voor de belangen van (huidige en voormalige) in Nederland wonende consumenten die vanaf 1 april 2010 op enig moment gebruik hebben gemaakt van de Facebookdienst en schade hebben geleden door de schendingen van Meta van Nederlandse en Europese consumenten- en privacywetgeving.

(2) Actie over de doorgifte van persoonsgegevens buiten Europa

De tweede actie is gericht tegen Meta Platforms Inc. en Meta Platforms Ireland Ltd. Deze actie gaat over de (onrechtmatige) doorgifte van persoonsgegevens buiten Europa zonder voldoende bescherming te bieden tegen overheidssurveillance. De Stichting behartigt in deze Actie de belangen van (huidige en voormalige) in Nederland wonende consumenten die vanaf 25 mei 2018 op enig moment gebruik hebben gemaakt van de Facebook- en/of Instagramdienst en schade hebben geleden door de schendingen van Meta.

Waarom lopen er momenteel twee rechtszaken?

De Stichting is in het kader van de eerste Actie op 30 december 2019 een juridische procedure gestart tegen Meta Platforms Inc., Meta Platforms Ireland Ltd. en Facebook Netherlands B.V. De Stichting vroeg daarin om een verklaring voor recht over het op grote schaal schenden van de privacy- en consumentenrechten van Facebookgebruikers in Nederland in de periode 2010 – 2020. In het vonnis van 15 maart 2023 heeft de Stichting die verklaring gekregen. Lees hier het vonnis en het persbericht van de Consumentenbond van 15 maart 2023.

Het hoger beroep tegen het oordeel van de rechtbank in deze (eerste) rechtszaak – die ging over de periode tot 1 januari 2020 – is momenteel in volle gang. Intussen is goed duidelijk geworden dat het vonnis van 15 maart 2023 Meta niet heeft bewogen om haar onrechtmatige praktijken nog eens goed onder de loep te nemen en fundamenteel te herzien. Veel van wat Meta doet is helemaal niet gestopt en ook zijn gedupeerde Facebookgebruikers niet gecompenseerd. De Stichting zag zich daarom genoodzaakt een nieuwe rechtszaak te beginnen onder de WAMCA (Wet afwikkeling massaschade in collectieve actie). Deze wet maakt het mogelijk om in één keer voor een grote groep gedupeerden schadevergoeding te vorderen. Op 1 maart 2024 heeft de Stichting haar dagvaarding uitgebracht en Meta Platforms Inc., Meta Platforms Ireland Ltd. en Facebook Netherlands B.V. opnieuw voor de rechtbank Amsterdam gedaagd.

Deze WAMCA-zaak gaat zowel over de eerste Actie (maar dan ook over de periode ná 1 januari 2020) als de tweede Actie. De Stichting heeft ge- en verbodsvorderingen ingesteld om het onrechtmatig handelen van Meta te stoppen. Daarnaast heeft zij in het kader van beide Acties een schadevergoedingsvordering ingesteld. Voor de eerste Actie eist de Stichting dat Meta per Facebookgebruiker €750 betaalt voor de jarenlange schendingen van hun privacy- en consumentenrechten van Facebookgebruikers in Nederland én heeft de Stichting de rechtbank gevraagd om als compensatie voor Facebookgebruikers een bedrag te bepalen op basis van de waarde van hun gegevens waarvan Meta ten onrechte heeft geprofiteerd. Voor de tweede Actie eist de Stichting een bedrag van €500 voor Facebook en/of Instagramgebruikers in Nederland. Raadpleeg het uittreksel van de dagvaarding voor meer informatie over deze rechtszaak.

Voor informatie over wie de Stichting in beide Acties vertegenwoordigt en je (eventuele) deelname aan een of beide Acties, zie Gedupeerden en Deelnemen.

Wat is het verloop? En wat zijn de laatste ontwikkelingen in de twee lopende rechtszaken?

Op 30 december 2019 is de Stichting een rechtszaak tegen Meta Platforms Inc., Meta Platforms Ireland Ltd. en Facebook Netherlands B.V. gestart op grond van artikel 3:305a BW (oud). Meta heeft bepaalde procedurele verweren gevoerd. Zo meende zij onder andere dat de Nederlandse rechter niet bevoegd was. In een tussenvonnis van 30 juni 2021 heeft de rechtbank deze procedurele bezwaren in het voordeel van de Stichting afgewezen.

De mondelinge behandeling over de inhoud van de zaak vond plaats op 8 november 2022, waarna de rechtbank Amsterdam op 15 maart 2023 uitspraak deed. De Stichting is op belangrijke onderdelen in het gelijkgesteld. In het vonnis oordeelde de rechtbank dat Meta Ierland jarenlang de privacy- en consumentenrechten van Facebookgebruikers in Nederland heeft geschonden. Zowel de Stichting als Meta Ireland hebben hoger beroep ingesteld tegen de uitspraak van de rechtbank voor wat betreft de vorderingen die in hun nadeel zijn afgewezen. Meta heeft ook hoger beroep ingesteld tegen het tussenvonnis van 30 juni 2021. In 2023 en 2024 hebben beide partijen in dit verband meerdere processtukken bij het hof Amsterdam ingediend.

Op 1 maart 2024 is de Stichting een (nieuwe) rechtszaak gestart tegen Meta Platforms Inc., Meta Platforms Ireland Ltd. en Facebook Netherlands B.V. op grond van de WAMCA (Wet afwikkeling massaschade in collectieve actie). Meta heeft in september 2024 de rechtbank verzocht om de (nieuwe) rechtszaak aan te houden in afwachting van een beslissing in de hoger beroep procedure. Ook trok zij de bevoegdheid van de Nederlandse rechter in twijfel. De Stichting heeft eind 2024 schriftelijk gereageerd.

Op 11 juni 2025 heeft een mondelinge behandeling plaatsgevonden bij de rechtbank Amsterdam over het aanhoudingsverzoek van Meta en de bevoegdheid van de rechtbank. Op 15 oktober 2025 heeft de rechtbank in de WAMCA-procedure geoordeeld dat zij bevoegd is om van het geschil kennis te nemen. Ook heeft de rechtbank geoordeeld dat zij de zaak zal aanhouden (lees: schorsen) tot het Hof van Justitie van de Europese Unie in een andere zaak prejudiciële vragen heeft beantwoord. Deze vragen gaan onder meer over de mogelijkheid tot het voeren van een collectieve schadevergoedingsactie voor privacy inbreuken. Het is op dit moment onbekend hoelang het zal duren tot de procedure weer kan worden voortgezet.

Op 13 and 14 oktober 2025 zal er in de hoger beroep procedure een (eerste) zitting plaatsvinden bij het hof Amsterdam. Deze zal over veel onderwerpen gaan, waaronder rechtsmacht, de ontvankelijkheid van de Stichting en de vorderingen van de Stichting.

Stichting Onderzoek Marktinformatie (SOMI) is ook een actie gestart tegen Meta. Wat is het verschil met de Acties van de Stichting?

Data Privacy Stichting behartigt in de eerste Actie de belangen van (huidige en voormalige) in Nederland wonende consumenten die vanaf 1 april 2010 op enig moment gebruik hebben gemaakt van de Facebookdienst. In de tweede Actie behartigt de Stichting de belangen van (huidige en voormalige) in Nederland wonende consumenten die vanaf 25 mei 2018 op enig moment gebruik hebben gemaakt van de Facebook- en/of Instagramdienst. SOMI behartigt de belangen van in Nederland wonende consumenten die de Facebookdienst hebben gebruikt na 25 mei 2018. SOMI’s rechtszaak ziet verder ook op een datalek.